Czternasta emerytura 2026 – ile wyniesie świadczenie? Wyliczenia
Spis treści
Czym jest czternasta emerytura?
Czternasta emerytura (tzw. czternastka) to dodatkowe roczne (poza trzynastką) świadczenie dedykowane dla rencistów oraz emerytów. Po raz pierwszy wypłacono je cztery lata temu. Zgodnie z zamysłem jego pomysłodawców (polityków z Prawa i Sprawiedliwości) miało stanowić przejaw troski o sytuację polskich seniorów. Od samego początku o jej przyznaniu przesądzały właściwe organy emerytalno-rentowe. To następstwo tego, że w przeciwieństwie do trzynastki, czternastka podlegała (i nadal podlega) kryterium dochodowemu.
Różnice między trzynastką a czternastką
Podstawowe różnice między trzynastą i czternastą emeryturą dotyczą charakteru oraz kryteriów kwalifikacji. Trzynastka to świadczenie dedykowane wszystkim emerytom i rencistom (bez kryterium dochodowego), a czternastka jest uzależniona od limitu dochodowego. Ponadto podlega obniżaniu albo może dojść do jej nieotrzymania (powyżej obowiązującego progu dochodowego). Warto pamiętać także i o tym, że trzynastą emeryturę dostaje się w kwietniu, a czternastkę najczęściej we wrześniu albo październiku.
Komu przysługuje czternasta emerytura?
Czternasta emerytura to świadczenie dedykowane do szerokiego grona osób uprawnionych. W jego skład wchodzą renciści, emeryci i różne inne grupy, które otrzymują świadczenia długoterminowe (z KRUS i ZUS). Kluczowe kryterium, jakie ma zastosowanie w odniesieniu do uzyskania czternastki, to kryterium dochodowe.
Podstawowe warunki otrzymania czternastki
Czternastą emeryturę w pełnej wysokości otrzymają tylko te osoby, których świadczenie nie przekroczy 2900 zł. Osoby z wyższą emeryturą czternastkę otrzymają w obniżonej wysokości (wówczas ma zastosowanie zasada obniżania proporcjonalnego – 1 zł netto za każdy dodatkowy 1 zł przy podstawowej emeryturze powyżej tej kwoty; czternastka w wysokości poniżej 50 zł nie jest wypłacana).
Czternastą emeryturę dostają osoby, które otrzymują:
- emerytury (okresowe, pomostowe, kapitałowe, częściowe),
- renty z tytułu niezdolności do pracy (w tym: dla inwalidów wojskowych i wojennych, renta szkoleniowa, renta wypadkowa),
- emerytury, które są niższe niż najniższa emerytura (tzw. emerytury groszowe),
- renty socjalne,
- rodzicielskie świadczenie uzupełniające (tzw. emerytura mama 4+),
- renty rodzinne,
- nauczycielskie świadczenia kompensacyjne,
- świadczenia i zasiłek przedemerytalny,
- świadczenie dla cywilnych niewidomych ofiar działań wojennych,
- renty i emerytury dedykowane dla służb mundurowych.
Komu nie należy się czternasta emerytura?
Czternasta emerytura nie należy się prokuratorom i sędziom w stanie spoczynku, bo formalnie nie mają oni statusu emeryta. Tego świadczenia nie otrzymają także osoby, których świadczenie przewyższa obowiązując e w tym zakresie limity (emerytury nie dostaną osoby, których emerytura lub renta przekracza 4728,91 zł brutto, ponieważ w takim przypadku kwota „czternastki” byłaby niższa niż 50 zł brutto). Osoby, które nabędą status emeryta po dacie wskazanej w przepisach, także nie dostaną czternastki w danym roku, Oprócz tego osoby w wieku przedemerytalnym (kobiety poniżej 60 lat i mężczyźni poniżej 65 lat) powinny mieć na uwadze to, że to świadczenie może zostać zawieszone także i z powodu zbyt wysokich zarobków (razem z wypłacaną co miesiąc emeryturą).
Kryterium dochodowe – próg 2900 zł
Kryterium dochodowe, które obowiązuje przy czternastej emeryturze, wynosi 2900 zł brutto. Osoby, których renta albo emerytura jest niższa albo równa tej kwocie, otrzymają pełną czternastkę.
Zasada „złotówka za złotówkę” – jak działa mechanizm pomniejszenia
Gdy emerytura albo renta przekracza 2900 zł brutto, czternasta emerytura zostaje pomniejszona o różnicę na zasadzie „złotówka za złotówkę”. Świadczenie nie należy się, gdy emerytura przekracza 4728,91 zł brutto (bo wówczas czternastka byłaby niższa od 50 zł).
Przykłady obliczeń:
Emerytura 2500 zł → pełna czternastka (gdy świadczenie jest równe albo niższe 2900 zł brutto czternasta emerytura przysługuje w pełnej wysokości).
Emerytura 3200 zł → pomniejszenie o 300 zł
Kwota przekroczenia: 3200-2900=300 zł
Czternastka brutto: 1878,91-300=1578,91 zł
Jak obliczyć wysokość „czternastki” przy przekroczeniu 2900 zł?
Oblicz kwotę przekroczenia: Odejmij 2900 zł od miesięcznej emerytury brutto.
Wylicz wysokość czternastki brutto: Odejmij wynik z kroku 1 od maksymalnej kwoty czternastej emerytury (1878,91 zł).
Oblicz wysokość czternastki netto: Od kwoty brutto odejmij należną składkę zdrowotną i zaliczkę na podatek dochodowy.
Emerytura powyżej 4730 zł → brak wypłaty (poniżej 50 zł), bo świadczenie nie przysługuje, gdy emerytura przekracza 4728,91 zł brutto.
Czy próg 2900 zł będzie waloryzowany w 2026 roku?
Nie, próg 2900 zł brutto, od którego ma zastosowanie zasada „złotówka za złotówkę”, w przypadku czternastej emerytury nie będzie waloryzowany w przyszłym roku. Finalnie będzie to skutkowało tym, że po waloryzacji emerytur więcej osób go przekroczy i otrzyma czternastkę w obniżonej wysokości, albo w ogóle jej nie otrzyma.
Wysokość czternastej emerytury w 2026 roku
Wysokość czternastej emerytury odpowiada kwocie minimalnej emerytury w danym roku kalendarzowym.
Kwota bazowa: prognozowana 1923,44 zł brutto (po waloryzacji minimalnej emerytury)
Wysokość dodatku odpowiada kwocie minimalnej emerytury, co oznacza, że w 2026 r. może wynieść około 1970,98 zł brutto.
Kwota netto – ile realnie trafi na konto?
Kwota netto do wypłaty to 1750 zł; należy od kwoty brutto odjąć składkę zdrowotną (9%) i zaliczkę na podatek dochodowy (12% od nadwyżki ponad 2500 zł brutto), pomniejszoną o kwotę wolną od podatku). Ostateczna kwota netto to kwota brutto minus te dwie odliczenia.
Odliczenia: PIT 12% + składka zdrowotna 9%
Czternastka nie podlega zwolnieniu ani z podatku PIT (12%), ani ze składki zdrowotnej (9%).
Przykładowe netto: ok. 1560–1620 zł (dla pełnej kwoty)
Otrzymanie konkretnej kwoty netto każdorazowo będzie uzależnione od:
- wysokości emerytury brutto: pełna kwota czternastej emerytury przysługuje wtedy, gdy emerytura brutto nie przekracza 2900 zł,
- w obliczu przekroczenia obowiązującego progu dochodowego ma zastosowanie zasada „złotówka za złotówkę”,
- pamiętać trzeba także o potrąceniach podatkowych (kwota netto jest niższa od kwoty brutto po potrąceniu podatku i ewentualnych składek).
Waloryzacja i nowe wyliczenia na 2026
W 2026 roku wskaźnik waloryzacji będzie stanowił sumę wskaźnika inflacji za 2025 rok oraz 20 procent realnego wzrostu płac. Z uwagi na to, że realny wzrost płac za ten rok powinien wynieść 3,9%, to 20% z tego przekłada się na wartość 0,78% (4% inflacji plus 0,78% części realnego wzrostu płac). Czternasta emerytura wynosi tyle samo co trzynastka i minimalna emerytura. Jeśli zatem wszystkie te świadczenia w tym roku wyniosły 1 878,91 zł, to czternasta emerytura w przyszłym roku będzie tą kwotą powiększoną o 4,78%.
Terminy i harmonogram wypłat czternastej emerytury
Wyznaczenie terminu wypłat czternastej emerytury to zadanie, które spoczywa na Radzie Ministrów. Zazwyczaj wypłaca się ją we wrześniu. Wypłaty odbywają się razem ze standardowymi emeryturami, czy też rentami (w sposób zgodny z harmonogramem, który został ustalony przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych).
Forma wypłaty i podatki czternastki
Czternasta emerytura jest wypłacana automatycznie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Tym samym, żeby ją dostać, nie trzeba składać żadnego wniosku. Wszystkie uprawnione do tego świadczenia osoby otrzymują je na wskazany numer konta albo przekazem (za pośrednictwem Poczty Polskiej). Co roku z czternastki jest odliczana zaliczka na podatek dochodowy i składka zdrowotna.
Czternastka a inne świadczenia
Jak wynika z artykułu ósmego ustawy, czternasta emerytura nie pozbawia emerytów prawa do dodatku mieszkaniowego ani nie skutkuje obniżeniem jego wysokości. Ponadto czternastki nie dolicza się do dochodu, o którym mowa w ustawie z 2004 roku o pomocy społecznej. Warto także przypomnieć, że w tym wypadku chodzi o różnego rodzaju finansowe świadczenia: zasiłki okresowe, stałe i celowe; do tego dochodzi jeszcze pożyczka i zasiłek dedykowane na usamodzielnienie, wsparcie na kontynuowanie nauki i pomoc dla rodzin zastępczych.
Czternastej emerytury nie wlicza się również do dochodu, który jest brany pod uwagę podczas przyznawania świadczeń takich jak: zasiłek pielęgnacyjny, renta rodzinna. Poza tym czternastki nie dolicza się do dochodu z ustawy o świadczeniach rodzinnych. Finalnie skutkuje to tym, że nie ogranicza ona prawa do różnego rodzaju zasiłków: rodzinnych, pielęgnacyjnych, specjalnych oraz becikowego.
Czternasta emerytura – porównanie (pełna vs. z progiem)
Jak już wcześniej wspomniano, czternasta emerytura jest równa najniższej emeryturze w danym roku. Trzeba jednak pamiętać o tym, że pełną czternastkę dostaną tylko te osoby, które pobierają świadczenia rentowe albo emerytalne do 2900 zł brutto. Powyżej tej sumy będzie miała zastosowanie zasada „złotówka za złotówkę”. Ostatecznie czternasta emerytura będzie pomniejszana o kwotę przekroczenia ponad 2900 zł brutto, Z kolei, gdy kwota tego świadczenia będzie niższa niż 50 zł, to wówczas czternasta emerytura nie zostanie przyznana i wypłacona.
Czy czternastka wlicza się do dochodu?
Czternasta emerytura nie jest wliczana do dochodu podczas starań o uzyskanie pomocy finansowej z pomocy społecznej, 500+ dla niezdolnych do samodzielnej egzystencji, czy też alimentów.
Komentarze Czternasta emerytura 2026 – ile wyniesie świadczenie? Wyliczenia (0)
Niedziele handlowe 2026 – ile niedziel handlowych w roku? Kiedy sklepy będą otwarte?
Świadczenie Pielęgnacyjne
Świadczenie wspierające – kolejne założenia
„Dobry start” opublikowany. Jak ubiegać się o świadczenie?
Gmina może zyskać kolejne dofinansowanie
