Ludzie bezdomni dyskryminowani w dostępie do projektów Europejskiego Funduszu Społecznego – OPINIA Pomorskiej Rady Osób Bezdomny

Członkowie Pomorskiej Rady Osób Bezdomnych zrzeszającej ludzi doświadczających problemu bezdomności chcieliby wyrazić swoje zaniepokojenie i sprzeciw wobec sposobu wdrażania projektów finansowanych ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki na terenie województwa pomorskiego.

W zamierzeniu fundusze te mają służyć wspieraniu zatrudnienia oraz spójności społecznej w tym przeciwdziałaniu wykluczenia społecznego. Tymczasem w opinii członków Pomorskiej Rady sposób wdrażania całego Programu oraz wytyczne realizacji konkretnych projektów umacniają i sprzyjają dalszemu wykluczaniu osób potrzebujących, co jawnie stoi w sprzeczności z ideą Europejskiego Funduszu Społecznego. Otóż pojawiające się ostatnio w wytycznych realizacji projektów wymogi, aby uczestnicy (tzw. Beneficjenci) projektów posiadali miejsce zamieszkania (w rozumieniu Kodeksu Cywilnego) na terenie województwa pomorskiego, potencjalnie wyklucza uczestnictwo sporej grupy osób bezdomnych. Artykuł 25 – kodeksu cywilnego określa, że „miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu.” Niestety dla wielu realizatorów projektów miejsce zamieszkania równoznaczne jest z posiadaniem stałego meldunku na terenie województwa pomorskiego (łatwiej to udokumentować). Oznacza to w konsekwencji wykluczenie wielu osób bezdomnych z dostępu do tych projektów. Taka interpretacja zapisów jawnie dyskryminuje część osób bezdomnych w dostępie do uczestnictwa w projektach edukacyjnych i aktywizacyjnych. Z informacji otrzymywanych od osób bezdomnych wynika także, że wielu projektodawców takie zapisy interpretuje według klucza, w którym uczestnik projektu realizowanego w danej gminie musi mieć zameldowanie na terenie tej samej gminy. W przypadku osób bezdomnych lub zagrożonych bezdomnością wiele osób nie posiada meldunku, co więcej często ostatnie miejsce zameldowania nie jest identyczne z miejscem stałego przebywania (np. w placówce dla osób bezdomnych). Egzekwowanie zatem konieczności zameldowania w gminie w której się przebywa i w której realizowany jest dany projekt w znacznym stopniu marginalizuje i wyklucza ludzi bezdomnych.

Brak meldunku przekłada się na utrudnienia np. w znalezieniu pracy, niemożliwości założenia konta bankowego, utrudnieniach przy załatwianiu spraw urzędowych. Źle by się stało gdyby urzędnicza sztywność w egzekwowaniu obowiązku meldunku była przeszkodą w udziale w projektach, których celem jest reintegracja społeczna i zawodowa osób wykluczonych społecznie.

Zwracamy ponadto uwagę, że ze względów biurokratycznych oraz administracyjnych wiele projektów realizowanych jest z dużymi opóźnieniami. Przykładowo konieczność zwracania pieniędzy europejskich na koniec roku (grudzień), a później oczekiwanie na zwrot niniejszych środków na początku następnego roku powoduje, że w wielu projektach brakuje środków przez kilka miesięcy, na czym najczęściej cierpią uczestnicy projektów (brak świadczeń przez kilka miesięcy). Zwracam jednocześnie uwagę na problem konieczności zawieszania działań projektów systemowych realizowanych przez Ośrodki Pomocy Społecznej na koniec roku, co dla wielu osób bezdomnych oznacza rozwiązywanie podpisanych w ramach projektów Indywidualnych Programów Wychodzenia z Bezdomności. Rzeczą niemożliwą jest realne wyjście z bezdomności w ciągu kilku miesięcy trwania Indywidualnego Programu.

W kontekście rządowych zapewnień usprawnienia korzystania ze środków europejskich z pewnością warto byłoby się zastanowić nad realnym wprowadzeniem uproszczeń. W opinii członków Rady, będących jednocześnie uczestnikami projektów finansowanych z EFS, zarówno prowadzenie projektów, jak i w nich uczestnictwo, ze względów na liczne niepotrzebne formalizmy wydaje się trudne i uciążliwe.

Zwracamy się z prośbą do decydentów zarządzających środkami z Europejskiego Funduszu Społecznego na terenie województwa pomorskiego o dokładne wytyczne dla projektodawców uwzględniające nasze uwagi.

Opinia opublikowana została także przez Dziennik Bałtycki

Piotr Olech
oprac. ops.pl angoc