Na Podgórzu Bieszczadzkim

Problemy Społeczne” rozmawiają z Krystyną Kuzicką, kierowniczką GOPS w Tyrawie Wołoskiej.

Dzięki uprzejmości wydawnictwa Centrum AV publikujemy wywiad z Panią Krystyną Kuzicką – kierowniczką GOPS w Tyrawie Wołoskiej. Wywiad pojawi się w najbliższym wydaniu "Problemów Społecznych".

Tartaki padają, młodzi uciekają

Wróciła Pani ze spotkania z Gminną Komisją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Alkoholizm to duży problem w gminie?

Krystyna Kuzicka, fot. AV Mamy 6 rodzin, w których nadużywany jest alkohol, a poza tym – jak chyba w całej Polsce – grupki popijających przed sklepami. Ale prawdziwym problemem jest niezaradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych, zaś ostatnio bezrobocie. Ukryte bezrobocie na wsi zawsze było, a teraz, kiedy tartaki mają kłopoty, to bieda jeszcze bardziej dokucza. Niedawno 12 rodzin straciło źródło dochodu i do nas trafiły. Jeden duży tartak w Tyrawie zatrudnia ok. 50 osób, dwa mniejsze po około 15 pracowników. Tartak w Hołuczkowie padł, w pozostałych zrobili redukcje. Ludzie jakoś sobie radzą. Wyjeżdżają do Niemiec, gdzie podejmują sezonowe prace w rolnictwie, ostatnio także do Holandii.

Jakie są szanse na pracę w Tyrawie albo w okolicy?

Prawdę mówiąc, żadnych. Trzeba czekać aż kryzys minie, wtedy wrócą do roboty. Oprócz tartaków innych zakładów na miejscu nie mamy. W Sanoku jest Stomil i Autosan. Ale tam też zwolnienia. Kilka osób od nas straciło pracę. Ratują się emeryturami i rentami rodziców, bo młodsi z rodzicami w gospodarstwach mieszkają. Mają własną żywność i jest pomoc społeczna. Jak to zliczyć, można przeżyć.

A co z dziećmi?

Mamy nieźle funkcjonujący system dożywiania uczniów. U nas są dwie szkoły: gimnazjum i podstawówka w Tyrawie. W Szkole Podstawowej jest kuchnia, która wydaje gorące posiłki. W gimnazjum uczniowie dostają kanapki, ale szukamy chętnego, żeby na zasadach kateringu też przygotowywał gorące dania. W podstawówce połowa uczniów korzysta z dożywiania, w gimnazjum ok. 40 procent. Więcej uczniów nie obejmiemy dożywianiem, bo progi finansowe nie pozwalają. Wszyscy uczniowie z rodzin, które spełniają kryteria, otrzymują posiłki. W każdym razie dzieciaki głodne nie chodzą.

Korzystacie z programów unijnych?

Realizujemy program integracji społecznej dla obszarów wiejskich. Od 2 lat organizujemy warsztaty i różne imprezy. Dostajemy na to 100 procent środków. Jak trzeba coś dofinansować z gminnej kasy, to już gorzej. PO KL wymaga na przykład posiadania 25 procent środków własnych. Trzeba mieć pieniądze, żeby z niego skorzystać. Zresztą na przeszkolenia z PO KL nie byłoby u nas chętnych, bo Urząd Pracy w Sanoku oferuje bardzo dużo szkoleń. Tylko, co ludziom po certyfikatach, jak roboty nie ma. Proponuje się kursy w zakresie obsługi kas fiskalnych, fryzjerstwa, spawania, gotowania… Z takimi zawodami to my mamy ludzi – i to po szkole, nie po kursie – lecz pracy dla nich nie ma. Nad łóżkiem mają powiesić sobie świadectwo ukończenia kursu? A ile pieniędzy na te szkolenia idzie… U nas młodzi i wykształceni wyjeżdżają za granicę szukać pracy. Największą grupę w strukturze bezrobotnych według wieku stanowią osoby od 25 do 34 lat.

W Sanoku nie znaleźliby pracy?

Kto nie znalazł pracy wcześniej, ten w kryzysie jej nie znajdzie. W Sanoku też zwalniają.

Czytałem coś o tym: „Kryzys w branży motoryzacyjnej drastycznie odbił się na sanockim Autosanie. Spadek sprzedaży autobusów sięgnął już ponad 50 procent. Z każdym miesiącem firma powiększa bardzo duże już straty. Receptą na przetrwanie miały być zwolnienia. Zarząd firmy planował zwolnić prawie 90 osób w trzech turach. Związki zawodowe zaprotestowały. Wtedy zarząd podjął decyzję o obniżce zarobków. Mimo to nie porzucił myśli o redukcji załogi, z tym że przeprowadzonej w sposób mniej drastyczny”. Nic dziwnego, że młodzi wyjeżdżają, a starsi zostają. Macie jakieś propozycje dla seniorów?

Robimy dla nich spotkania, warsztaty rękodzielnicze. Głównie jednodniowe imprezy są organizowane. Jednak trzeba zaznaczyć, że nasza społeczność jest zintegrowana. Mamy 2040 mieszkańców, teren nie jest rozległy w tym sensie, że miejscowości do siebie przylegają. Nie ma takiej sytuacji, jak w gminach bieszczadzkich, że gospodarstwa o 10 kilometrów są od siebie oddalone. Wszystko na przysłowiowy rzut kamieniem.

Skoro tak, to pewnie pomoc sąsiedzka działa.

I to bardzo. Jest ludzka wrażliwość, jeden drugiemu pomoże. Mamy wiele starszych osób, nie wszystkim zapewnić można kosztowne usługi opiekuńcze. Wtedy uruchamiamy pomoc sąsiedzką. Polega to na tym, że pracownik socjalny rozmawia z sąsiadami, mobilizuje ich, żeby zwrócili uwagę na sąsiada, który akurat niedomaga. Nie siedzimy w papierkach. Na tym polega praca socjalna. Znajomość środowiska jest dużym ułatwieniem. Wszyscy się znają. Wiadomo nawet, do kogo i kiedy po alimenty iść. Zupełnie inaczej się tu pracuje niż w większych środowiskach. Zatrudniamy jednego pracownika socjalnego, 3 osoby na pełnych etatach i jedną na 3/5 etatu.

Mówi Pani, że wszyscy się znacie. Jak odnaleźli się w Tyrawie osiedleńcy, którzy uciekli w Bieszczady z dużych miast, bo nie znosili cywilizacji albo z innych bardziej prozaicznych powodów. Jak im się na starcie noga powinie, to ktoś im pomoże?

W sumie może 3 rodziny osiedliły się w naszej gminie. Ale nie w ostatnich latach, wcześniej. Naszej pomocy nie potrzebowały. Pobudowali się, coś pokupowali. Nie są ciężarem.

Dziękuję za rozmowę.

"Problemy Społeczne"
Centrum AV, www.av.fr.pl
oprac. ops.pl angoc