Reforma systemu budownictwa społecznego

PODSTAWOWE PROPOZYCJE ROZWIĄZAŃ
W SEKTORZE BUDOWNICTWA SPOŁECZNEGO

I. Forma inicjatywy legislacyjnej
1) przedmiotem inicjatywy legislacyjnej będzie nowa ustawa, regulująca kompleksowo system społecznego budownictwa czynszowego;
2) ustawa będzie określać podmioty budownictwa społecznego, zasady gospodarowania zasobem społecznym, instrumenty wsparcia budownictwa społecznego i rozwiązania przejściowe dotyczące dotychczasowego zasobu;

II. Cel regulacji prawnej
3) głównym celem projektowanej regulacji jest zapewnienie pomocy władz publicznych w zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych nisko i średniozamożnych gospodarstw domowych;
4) cel ustawy będzie zrealizowany przez osiągniecie odpowiedniego społecznego zasobu mieszkań na wynajem, opartego zarówno na nowym budownictwie jak i części istniejącego zasobu gminy;
5) mieszkania społeczne będą użytkowane wyłącznie przez gospodarstwa domowe, które ze względu na niewystarczający dochód, nie mogą samodzielnie zaspokoić swoich potrzeb mieszkaniowych na rynku;
6) zasady wynajmu mieszkań społecznych będą uregulowane odmiennie w stosunku do przepisów ogólnych;
7) umowy najmu w mieszkaniach społecznych będą podpisywane wyłącznie na czas oznaczony;
8) górny limit dochodów uprawniających do zamieszkania w zasobie mieszkań społecznych będzie ustalany corocznie przez gminę, w granicach określonych w ustawie;
9) wysokość czynszu będzie pokrywać wszystkie koszty związane z utrzymaniem lokalu oraz spłatę zobowiązań zaciągniętych w związku z jego budową;
10) wysokość dochodów najemców będzie corocznie weryfikowana;
11) w przypadku przekroczenia przez gospodarstwo domowe ustalonego limitu dochodów, czynsz będzie proporcjonalnie zwiększany, aż do maksymalnej górnej granicy ustalonej przez gminę;
12) zasób mieszkań społecznych będzie mógł być tworzony przez: samorządy gminne, towarzystwa budownictwa społecznego i fundacje budownictwa społecznego;
13) samorządy gminne będą mogły powiększać zasób mieszkań społecznych przez budowę nowych lokali lub przekształcanie lokali stanowiących już obecnie mieszkaniowy zasób gminy;
14) gminy będą miały wpływ na pozostałych inwestorów, uchwalając corocznie regulamin, w którym znajdą się limity dochodowe i kryteria naboru osób ubiegających się o mieszkanie społeczne;
15) gminy będą obowiązkowo udziałowcem towarzystw budownictwa społecznego;
16) gminy będą miały obowiązek przejmowania zasobu mieszkań społecznych w przypadku likwidacji pierwotnych inwestorów;
17) towarzystwa budownictwa społecznego będą funkcjonować w dwóch obszarach: społecznym – budując i zarządzając mieszkaniami społecznymi, rynkowym – budując i wynajmując mieszkania za czynsz rynkowy;
18) poza obszarem budownictwa mieszkaniowego, TBS-y będą mogły również wynajmować lokale użytkowe i zarządzać zasobem mieszkaniowym i niemieszkaniowym;
19) TBS-y będą miały zakaz prowadzenia działalności developerskiej;
20) wszystkie dochody TBS-ów będą obowiązkowo przeznaczane na tworzenie nowego zasobu społecznego;
21) TBS-y będą działać wyłącznie w formie spółek kapitałowych;
22) umowy i statuty TBS nie będą zatwierdzane przez ministra właściwego ds. budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej;
23) w przypadku likwidacji TBS, mieszkania społeczne zostaną przejęte przez gminę lub inne towarzystwo;
24) w wyniku łączenia, przekształcania i podziału TBS-ów będą mogły powstać tylko inne TBS-y;
25) ustawa wprowadzi do prawodawstwa nowy podmiot inwestujący w tworzenie społecznego zasobu mieszkaniowego – fundacje budownictwa społecznego;
26) w fundacji będzie tworzona rada nadzorcza, w której obowiązkowo będą zasiadać także przedstawiciele właściwej gminy;
27) do zasobu mieszkań społecznych tworzonego przez fundacje będą się odnosić wszystkie przepisy dotyczące zasad gospodarowania tym zasobem;
28) w przypadku likwidacji fundacji, posiadany przez nią zasób będzie przechodził na własność gminy;

O całości planowanych zmian można poczytać tutaj

Pomorskie Forum na rzecz Wychodzenia z Bezdomności od wielu lat podejmuje tematykę sytuacji mieszkaniowej w kontekście bezdomności.

W roku 2008 opublikowaliśmy w wydawnictwie “Forum – O bezdomności bez lęku” (2008) raport zatytułowany “Mieszkalnictwo i bezdomność – raport w zakresie wpływu sytuacji mieszkaniowej w Polsce na zjawisko bezdomności i wykluczenia mieszkaniowego”. Raport ten powstał we współpracy z organizacjami pozarządowymi z całej Polski. W 2009 roku opublikowaliśmy także artykuł “Bezdomność i wykluczenie mieszkaniowe – zarys głównych problemów w Polsce oraz rekomendacje dla całościowej polityki społecznej”, który w znacznej mierze odnosił się do sytuacji mieszkaniowej w Polsce. Artykuł ukazał się w wydawnictwie Rzecznika Praw Obywatelskich pt. “Księga Ubogich”. Za kilka dni ukaże się także obszerny raport w zakresie Prewencji Bezdomności, obejmujący także diagnozę sytuacji mieszkaniowej w kontekście zapobiegania bezdomności. Forum przygotowało także szereg rekomendacji w zakresie poprawy sytuacji mieszkaniowej w Polsce, ukierunkowanych na zapobieganie i przeciwdziałanie zjawisku bezdomności. Raport ukaże się jako podsumowanie roku tematycznego 2009 – Prewencja Bezdomności.

Pragniemy także poinformować, że Rzecznik Praw Obywatelskich Jan Kochanowski w marcu 2010 wystosował specjalny list do Prezesa Rady Ministrów opisujący trudną sytuację mieszkaniową ludzi o niskich dochodach. W liście niniejszym znajdujemy bardzo ciekawą analizę istniejących rozwiązań prawnych i systemowych, odwołanie do licznych ekspertyz w zakresie mieszkalnictwa a także bardzo ciekawe rekomendacje rozwiązania bardzo trudnej sytuacji mieszkaniowej w Polsce. Z listem można zapoznać się tutaj.

Zapraszamy także serdecznie do zapoznania się z najnowszymi wynikami badania “Informacje o mieszkalnictwie – wyniki monitoringu za 2008 r.” zrealizowanego przez Instytut Rozwoju Miast, Kraków 2009

Piotr Olech: www.pfwb.org.pl
oprac. ops.pl angoc