Pomieszczenia tymczasowe – niewielka zmiana, duży kłopot

Gminy w Polsce od 16 listopada br. zostaną obciążone nowym zadaniem w zakresie mieszkalnictwa, a mianowicie obowiązkiem dostarczania pomieszczeń tymczasowych na eksmisję osób, którym nie przysługuje prawo do lokalu mieszkalnego.

Nie jest to rozwiązanie nowe, jednakże zmieniony stan prawny niesie za sobą istotne konsekwencje.

Od 5 lutego 2005 roku zgodnie ze znowelizowanym art. 1046 § 4–7 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, z późn. zm.; dalej: kpc), eksmisja z lokalu mieszkalnego, w przypadku braku prawa do lokalu socjalnego, nie może zostać przeprowadzona do czasu wskazania przez gminę pomieszczenia tymczasowego. Pomieszczenie takie może znaleźć sam eksmitowany lub wskazać wierzyciel. W kpc określono minimalne standardy pomieszczenia tymczasowego, które powinno się nadawać do zamieszkania, zapewniać minimum 5 m2 powierzchni mieszkalnej dla jednej osoby i znajdować się w tej samej albo pobliskiej miejscowości. W dotychczasowym stanie prawnym gmina nie była jednak zobowiązana do zapewniania pomieszczeń tymczasowych – jako swojego obligatoryjnego zadania. Kpc wskazywało alternatywnie możliwość wskazania pomieszczenia tymczasowego przez wierzyciela albo dłużnika, natomiast ustawa o ochronie praw lokatorów w ogóle nie odnosiła się do kwestii pomieszczeń tymczasowych.

Takie rozwiązanie legislacyjne zostało uznane za błędną decyzję ustawodawcy, co spowodowało orzeczenie o niezgodności z Konstytucją art. 1046 § 4 kpc w wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 listopada 2010 r. (sygn. akt K 19/06, OTK ZU nr 9/A/2010, poz. 96). Przepis ten utraci moc 17 listopada br. Dlatego konieczna była kolejna ingerencja ustawodawcy, w kształcie zgodnym z regulacją konstytucyjną.

Z tego powodu została przyjęta ustawa z 31 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego oraz ustawy – Kodeks postępowania cywilnego, nieopublikowana, ale z ustaloną datą wejścia w życie 16 listopada 2011 r.

Jej konsekwencją jest poszerzenie katalogu obowiązkowych zadań mieszkaniowych gmin o obowiązek zapewniania pomieszczeń tymczasowych na realizację wyroków eksmisyjnych oraz obowiązek tworzenia przez gminy zasobu pomieszczeń tymczasowych. Mogą one pochodzić z mieszkaniowego zasobu gminy, albo być wynajmowane przez gminę od innych właścicieli. Ustawa z 31 sierpnia reguluje niektóre kwestie, dotychczas niedoprecyzowane, na co zwracał uwagę Trybunał Konstytucyjny. Pomieszczenia tymczasowe będą wynajmowane na okres od 1 miesiąca do 6 miesięcy. Nie będą one przysługiwały dla osób które:
 znęcały się nad rodziną;
 rażąco nieprzestrzegały porządku domowego;
 samowolnie zajęły lokal;
 korzystały z najmu okazjonalnego.

Równocześnie ze zmienionego art. 1046 § 4 kpc wynika, że w pierwszej kolejności dłużnik powinien zostać eksmitowany do innego lokalu do którego przysługuje mu tytuł prawny – a więc w takiej sytuacji prawo do pomieszczenia tymczasowego nie przysługuje. To rozwiązanie ma na celu przyznawanie pomieszczeń tymczasowych tylko osobom znajdującym się rzeczywiście w trudnej sytuacji.

Treść nowelizacji oraz tryb jej uchwalenia budzi jednak poważne wątpliwości z kilku względów.

(…)

Pełna treść artykułu dostępna jest tutaj

www.samorzad.LEX.pl

oprac. ops.pl angoc