Zakład poprawczy, czyli „poprawczak” – co to jest, jak wygląda, dla kogo?

Czym jest zakład poprawczy? Za jakie przestępstwa można trafić do zakładu poprawczego i kto o tym decyduje? Chcesz poznać więcej szczegółów związanych z tym zagadnieniem? Koniecznie przeczytaj nasz najnowszy artykuł! Rozwiewamy w nim wszelkie wątpliwości i objaśniamy nie do końca jasne kwestie (np. różnice między ośrodkiem wychowawczym a zakładem karnym).

Poprawczak (zakład poprawczy) – definicja

Zakład poprawczy to najsurowszy ośrodek, jaki może zostać zastosowany w odniesieniu do nieletnich. Sięga się po niego wówczas, gdy wcześniej wprowadzone środki o charakterze wychowawczym nie przyniosły oczekiwanych efektów (nie doszło do pozytywnych zmian w zachowaniu i sposobie postępowania nieletniego).

Z uwagi na stopień demoralizacji i uwarunkowania psychofizyczne „poprawczaki” podlegają podziałowi na zakłady:

• resocjalizacyjne o charakterze zamkniętym, półotwartym, otwartym i o wzmożonym nadzorze wychowawczym,
• resocjalizacyjno-rewalidacyjne,
• resocjalizacyjno-terapeutyczne.

Podstawowy cel i zadanie zakładów poprawczych to resocjalizacja osób nieletnich. Chodzi o to, żeby doprowadzić do zmian w ich postawach, aby zaczęli działać w kierunku społecznie oczekiwanym. Równie ważne jest zagwarantowanie im właściwego rozwoju osobowości, formowanie ich zainteresowań oraz adekwatnego systemu wartości. Do tego dochodzi jeszcze respektowanie uzgodnionych reguł współżycia. Poszczególne zadania podlegają wykonaniu na drodze działań wychowawczych takich jak:

• wychowanie,
• nauczanie,
• organizowanie wolnego czasu,
• nauka zawodu.

Poza wyżej wskazanymi zakłady poprawcze wypełniają także następujące cele szczegółowe:

• formowanie właściwych stanów osobowości poprzez likwidowanie negatywnych zmian powodowanych opisanymi wyżej czynnikami,
• usuwanie czynników, które prowadzą do zaburzonych stanów osobowości,
• pobudzanie i stymulowanie poszczególnych osób do samowychowania,
• utrwalanie wypracowanych efektów resocjalizacji.

Jak wygląda poprawczak?

Zakład poprawczy na pierwszy rzut oka wygląda niepozornie. Można go pomylić z gmachem szpitala albo urzędu. Z tym że teren, na którym się znajduje, jest strzeżony przez strażników. Do tego jeszcze dochodzi wysoki mur. Brama, która do niego prowadzi, jest przez cały czas zamknięta, a w oknach (w przeciwieństwie do urzędu czy szpitala) są kraty (na korytarzach też). Pokoje zazwyczaj są dwu- i trzyosobowe.

Z kolei z Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości wynika, że w skład zakładu poprawczego powinien wchodzić:

• internat,
• szkoła (warsztaty szkolne; gospodarstwo pomocnicze),
• zespół diagnostyczno-korekcyjny,
• inne działy, które zapewniają realizowanie poszczególnych zadań zakładu poprawczego.

Kto trafia do poprawczaka?

Do zakładu poprawczego trafiają osoby niepełnoletnie, takie, które są wysoce zdemoralizowane. Najczęściej mają już na swym koncie wiele poważnych przestępstw, ale z uwagi na to, że nie są jeszcze pełnoletnie, nie mogły zostać skierowane do zakładu karnego. Ponadto dotychczas nie zadziałały na nie żadne inne (uprzednio wdrożone) środki wychowawcze.

Warto nadmienić, że osoba nieletnia może zostać skierowana do zakładu poprawczego tylko na mocy wyroku sądu. Tym samym rodzice nie mają uprawnień, żeby samodzielnie zadecydować o umieszczeniu w nim swego dziecka. Mogą jednak zwrócić się o jego przebadanie w rodzinnym ośrodku diagnostyczno-konsultacyjnym. To badanie służy do ustalania stopnia demoralizacji i zagrożenia związanego z niedostosowaniem społecznym. Na tego rodzaju podstawie sąd podejmuje decyzję, do jakiego rodzaju placówki wychowawczej trafi dane dziecko.

Od ilu lat można iść do poprawczaka?

Do zakładów poprawczych trafiają nieletni, którzy ukończyli 13 lat. Mogą tam przebywać do chwili, gdy skończą 21 lat (jeśli po ukończeniu 17 roku życia nie zostali skazani na karę pozbawienia wolności).

Za co można trafić do poprawczaka?

Do najczęściej popełnianych przestępstw, za które można trafić do zakładu poprawczego, zaliczamy: pobicia, rozboje, uszkodzenia mienia, przestępstwa mające związek z przemocą domową i z narkotykami. Każdorazowo powodami umieszczania nieletnich w poprawczaku są wysoki stopień demoralizacji i przypuszczenie, że mniej restrykcyjne środki nie zapewnią oczekiwanych skutków (następstw).

Czy z poprawczaka można wyjść?

Nieletni może zostać przez sąd warunkowo zwolniony z poprawczaka. Dochodzi do tego wówczas, gdy postępy w jego wychowaniu wskazują na to, że po zwolnieniu z tego rodzaju zakładu, będzie przestrzegał zasad współżycia społecznego i porządku prawnego.

Do warunkowego zwolnienia z zakładu poprawczego nie może dojść wcześniej niż po sześciu miesiącach, od dnia, gdy nieletni do niego trafił. Do tego okresu sąd zalicza również pobyt w schronisku dla nieletnich.

Warunkowe zwolnienie z poprawczaka dochodzi do skutku na okres próby do lat 3. Okres próby nie może trwać dłużej niż do ukończenia przez osobę nieletnią 21 lat. Na etapie próby sąd rodzinny wdraża względem nieletniego środki o charakterze wychowawczym.

Jeśli podczas próby nieletni popełni czyn karalny albo gdy jego zachowanie potwierdzi jego dalszą demoralizację (oraz gdy będzie unikał realizacji środka wychowawczego), sąd rodzinny będzie mógł odwołać jego warunkowe zwolnienie (wówczas znowu trafi do zakładu poprawczego).

Ośrodek wychowawczy a zakład poprawczy

Ośrodek wychowawczy to nie to samo co zakład poprawczy. Do obu placówek są kierowane osoby niepełnoletnie, a dochodzi do tego w ramach sankcji, które zostały przewidziane w ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich.

Do ośrodka wychowawczego trafiają dzieci, u których stwierdzono widoczne objawy demoralizacji (nie są to osoby nieletnie, które już mają na swoim koncie przestępstwa). Należy stwierdzić, że trudna młodzież na samym początku jest oddelegowywana do ośrodków wychowawczych. Dopiero gdy one zawiodą, trafiają do zakładów poprawczych.

W ośrodku wychowawczym obowiązują inne zasady niż w zakładzie poprawczym. Przede wszystkim MOW (Młodzieżowe Ośrodki Wychowawcze) są ośrodkami otwartymi. Stąd też dzieci oraz młodzież mogą z nich wychodzić (dochodzi do tego pod pieczą ze strony wychowawcy). W zakładach poprawczych zasady są surowe i tego rodzaju swoboda (w zakresie opuszczania placówki) jest wykluczona.

Do ośrodka wychowawczego młodzi ludzie trafiają na wniosek ich rodziców albo opiekunów prawnych. Zanim do tego dojdzie, ich zachowanie analizuje psycholog zatrudniony w poradni. To on wystawia orzeczenie, w którym przesądza o tym, czy faktycznie tego rodzaju środek zaradczy zostanie zastosowany. W przypadku poprawczaka decyzję w tym zakresie podejmuje sąd.

Równie ważne jest to, że ośrodek wychowawczy podlega pod Ministerstwo Edukacji Narodowej, a zakład poprawczy pod Ministerstwo Sprawiedliwości.

Zachęcamy do przeczytania innych naszych artykułów z działu PORADY!

Komentarze Zakład poprawczy, czyli „poprawczak” – co to jest, jak wygląda, dla kogo? (0)

      1 + 1 = ?