„Ustawa o pomocy społecznej. Interpretacje przepisów w oparciu o orzecznictwo” T. Krajewski (Wydawnictwo C.H. Beck)

zasadę subsydiarności, która nieodzownie wiąże się z koniecznością wykorzystania przez wnioskodawcę własnych uprawnień, zasobów oraz możliwości. Owe własne uprawnienia nie zostały zdefiniowane przez ustawodawcę, więc autor przyszedł z pomocą, odwołując się do bogatego dorobku judykatury podejmującej przedmiotowe zagadnienie. Ponadto porusza Krajewski problematykę braku współpracy wnioskodawcy z Ośrodkiem w rozwiązywaniu trudnej sytuacji życiowej (w tym odmowa zawarcia kontraktu socjalnego oraz niedotrzymanie jego postanowień) oraz o obowiązku pouczenia strony o skutkach prawnych odmowy współdziałania w rozwiązywaniu trudnej sytuacji. W orzecznictwie sądów administracyjnych ukształtował się określony pogląd na wskazaną materię, którą autor stara się czytelnikowi przybliżyć.

Kolejną fundamentalną zasadą poruszoną przez autora jest zasada adekwatności potrzeb wnioskodawcy do celów i możliwości pomocy społecznej. Konieczność gradacji potrzeb wyrażonych przez wnioskodawców uwarunkowana jest ograniczonymi możliwościami finansowymi ośrodków pomocy społecznej. Autor opiniuje, czy Ośrodek powinien w rozstrzygnięciu wyjaśnić możliwości finansowe organu, jeżeli obowiązek ten nie wynika z jakiegokolwiek przepisu prawa.

Krajewski podejmując się analizy dochodu na członka rodziny, dokonał m.in. analizy pojęcia osoby samotnie gospodarującej oraz osoby w rodzinie. Wbrew pozorom w praktyce niejednokrotnie pracownik socjalny sporządzając rodzinny wywiad środowiskowy, musi ustalić skład rodziny wnioskodawcy. Podejmując wyjaśnienia przedmiotowej kwestii autor przytoczył stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz nakreślił katalog okoliczności świadczących o wspólnym prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz tych, które świadczą o odrębności  gospodarstw domowych.

Wskazane zagadnienie ma fundamentalne znaczenie dla ustalenia samego uprawnienia do świadczenia. Podejmując kompleksowo nakreślony przez ustawodawcę katalog świadczeń, autor poradnika omawia wybrane świadczenia pieniężne i niepieniężne.

Autor wychodząc naprzeciwko możliwym trudnościom interpretacyjnym w ustaleniu przez organ wysokości dochodu, wyjaśnia m.in. zagadnienie pomniejszenia dochodu o kwotę alimentów świadczonych na rzecz innych osób. Przytoczone orzecznictwo opatrzone komentarzem precyzuje różnicę pomiędzy alimentami świadczonymi bezpośrednio na rzecz innych osób, egzekwowanymi przez sądowy organ egzekucyjny na poczet zaległych oraz bieżących alimentów, jak również egzekwowanymi na poczet refundacji wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego. Analiza ilustruje, które z nich pomniejszają dochód wnioskodawcy.

Zagadnienie niezbędnej potrzeby bytowej stanowiące podstawę przyznania określonego świadczenia również stało się przedmiotem analizy autora. Przytoczył on szereg orzeczeń uzasadniających przyznanie zasiłku celowego, jak i katalog poparty orzecznictwem potrzeb nie mieszczących się w kategorii  niezbędnej potrzeby bytowej.

W szczególnie uzasadnionych przypadkach osobie lub rodzinie o dochodach przekraczających kryterium dochodowe może zostać przyznany zasiłek specjalny celowy. Jednakże ustawodawca nie stworzył definicji legalnej szczególnie uzasadnionego przypadku. Autor przekonuje o konieczności wąskiego traktowania terminu, a co się z tym wiąże – zaspokajania wyłącznie podstawowych potrzeb bytowych, co ilustruje przywołane bogate orzecznictwo sądów administracyjnych.

Spośród świadczeń niepieniężnych autor analizuje: sprawienie pogrzebu, usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze oraz zasady i tryb skierowania do domu pomocy społecznej.

Poruszając w poradniku procedurę przyznania świadczenia, autor wyjaśnia czytelnikowi właściwość miejscową oraz rzeczową organu. Przedmiotowe zagadnienie jest kluczowe dla wszczęcia i prowadzenia  postępowania. W jego toku kluczowym dowodem jest rodzinny wywiad środowiskowy. Z uwagi na jego fundamentalną rolę autor poddał analizie aspekt jego przeprowadzenia z osobami z najbliższego otoczenia wnioskodawcy, procedurę jego aktualizacji po brak możliwości jego przeprowadzenia z przyczyn leżących po stronie samego wnioskodawcy.

W dalszej części poradnika autor wskazuje występujące w Ustawie o pomocy społecznej formy weryfikacji decyzji ostatecznej nieprzewidziane w Kodeksie postępowania administracyjnego, takie jak:
– ograniczenie świadczeń,
– wstrzymanie świadczeń pieniężnych,
– pozbawienie i zawieszenie prawa do świadczeń,
– wstrzymanie wypłaty świadczeń pieniężnych z powodu ich niepodejmowania.

Każda ze wskazanych form z uwagi na jej odmienny charakter została poddana wnikliwej analizie w oparciu o aktualne orzecznictwo.

Ostatnia z części poradnika poświęcona zostało odpłatności za świadczenia. Zostało tu poruszone zagadnienie zwrotu wydatków i opłat poniesionych w związku z udzielona pomocą, odpłatnością za pobyt w domu pomocy społecznej, ośrodkach wsparcia oraz zwrotu nienależnie pobranych świadczeń.

Podejmując problematykę odpłatności za dom pomocy społecznej, autor przybliżył kwestie wniesienia przez gminę opłaty zastępczej oraz dochodzenia jej zwrotu, jak również problem obowiązku uiszczenia opłaty z mocy ustawy i umowy.

Reasumując, poradnik stanowi kompendium wiedzy napisane w oparciu o orzecznictwo sądów administracyjnych, który należy polecić szczególnie pracownikom Ośrodków Pomocy Społecznej poszczególnych szczebli podejmujących działa w oparciu o przepisy Ustawy o pomocy społecznej.

Dowiedz się więcej o publikacji na stronie wydawnictwa.

Komentarze „Ustawa o pomocy społecznej. Interpretacje przepisów w oparciu o orzecznictwo” T. Krajewski (Wydawnictwo C.H. Beck) (0)

      1 + 4 = ?