Zadania gminy w zakresie pomocy społecznej o charakterze obowiązkowym
Zadania gminy o charakterze obowiązkowym w zakresie pomocy społecznej zostały określone w art. 17 Ustawy o pomocy społecznej. Ustawodawca wyodrębnił katalog zadań, do których zalicza się: opracowanie i realizacja gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych, sporządzanie oceny zasobów pomocy społecznej w oparciu o analizę lokalnej sytuacji społecznej i demograficznej gminy w zakresie pomocy społecznej.
Osoby, które znajdują się w trudnej sytuacji, mają możliwość korzystania z szeregu obowiązkowych świadczeń, za których przyznawanie odpowiedzialna jest gmina. Ma ona obowiązek udzielić schronienia, zapewnić posiłek oraz niezbędne ubranie osobom, które tego potrzebują.
Ponadto obligatoryjne jest przyznawanie i wypłacanie zasiłków okresowych, stałych, celowych, celowych na pokrycie wydatków powstałych w wyniku zdarzenia losowego, celowych na pokrycie wydatków na świadczenia zdrowotne osobom bezdomnym oraz innym osobom niemającym dochodu i możliwości uzyskania świadczeń na podstawie przepisów o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia, celowych w formie biletu kredytowanego oraz opłacanie składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe na osobę, która zrezygnuje z zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania bezpośredniej, osobistej opieki nad długotrwale lub ciężko chorym członkiem rodziny oraz wspólnie niezamieszkującymi matką, ojcem lub rodzeństwem oraz składek na ubezpieczenie zdrowotne określonych w przepisach o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
Gmina ma obowiązek nie tylko zapewnić pomoc w formie finansowej, ale do jej zadań o charakterze obowiązkowym zalicza się również świadczenie pracy socjalnej, organizowanie i świadczenie usług opiekuńczych, w tym specjalistycznych, w miejscu zamieszkania, prowadzenie i zapewnienie miejsc w mieszkaniach chronionych, dożywianie dzieci, sprawienie pogrzebu, w tym osobom bezdomnym, kierowanie do domu pomocy społecznej i ponoszenie odpłatności za pobyt mieszkańca gminy w tym domu, pomoc osobom mającym trudności w przystosowaniu się do życia po zwolnieniu z zakładu karnego.
Obowiązkiem gminy jest ponadto utworzenie i utrzymanie OPS, zapewnienie środków na wynagradzanie pracowników, sporządzanie sprawozdawczości oraz przekazywanie jej właściwemu wojewodzie.
Znajomość zadań o charakterze obowiązkowym znacznie ułatwia pracę, ponieważ doskonale wiadomo, jaki wachlarz świadczeń można zaproponować osobie potrzebującej (w zależności od tego, czy spełnione są kryteria określone w dalszych przepisach ustawy o pomocy społecznej). Ważne jest uświadomienie Klientom, czego mogą oczekiwać od gminy w razie pojawienia się sytuacji, z którą nie będą umieli sobie poradzić, wykorzystując własne zasoby.