Niebieska karta – co to, procedura otrzymania, konsekwencje posiadania

Osoby, które doświadczają przemocy domowej, mogą skorzystać ze wsparcia, jakie zapewnia procedura niebieskiej karty. Co to takiego i co trzeba zrobić, żeby ją wdrożyć? Przeczytaj artykuł, a poznasz wszystkie szczegóły i będziesz dysponować wiedzą, która może ci się kiedyś przydać (także i wtedy, gdy będziesz świadkiem przemocy).

Niebieska karta – co to?

Niebieska karta to bardzo ważne narzędzie do walki z przemocą domową. To także sformalizowana procedura, która ma na celu ochronę osób, które mierzą się z przemocą w rodzinie. W jej ramach dochodzi do inicjowania różnego rodzaju działań o charakterze pomocowym.

W Polsce historia niebieskiej karty sięga końca XX wieku. Na początku była wykorzystywana jako wewnętrzna procedura policji. Dopiero w 2004 roku udało się ją rozszerzyć na inne służby. Newralgicznym momentem okazał się rok 2010, bo wówczas znowelizowano ustawę o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (to ona nadała jej obecny kształt). Od tego czasu niebieska karta zaczęła funkcjonować jako interdyscyplinarne narzędzie, które włącza różnego rodzaju instytucje w pomaganie ofiarom przemocy domowej.

Co daje niebieska karta?

Dokumentacja niebieskiej karty to rodzaj sygnału dla policji, że w konkretnej rodzinie nie dzieje się dobrze. W ciągu 7 dni od jej wystawienia dzielnicowy jest zobligowany do tego, żeby dotrzeć na miejsce zgłoszenia i zweryfikować, jak funkcjonuje dana rodzina. Oprócz tego spoczywa na nim obowiązek udzielenia pomocy i systematycznego kontrolowania sytuacji.

Niebieska karta z założenia miała na celu:

• przeciwdziałanie eskalacji zachowań przemocowych wobec ofiary,
• zapewnianie ochrony dla osób, które są ofiarami przemocy,
• inicjowanie działań o charakterze pomocowym dla ofiar; przez różnego rodzaju instytucje (np. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej),
• koordynowanie przedsięwzięć wdrożonych względem osób stosujących przemoc (np. zajęcia terapeutyczne z psychologiem),
• podwyższanie świadomości społeczeństwa w zakresie przyczyn, skali oraz następstw przemocy domowej,
• gromadzenie informacji na temat udzielonych form wsparcia.

Dla kogo jest niebieska karta?

Niebieska karta zostaje założona wówczas, gdy w rodzinie ma miejsce:

• przemoc psychiczna,
• przemoc fizyczna,
• przemoc ekonomiczna,
• przemoc seksualna,
• przyczynianie się do cierpienia,
• naruszanie wolności lub/i godności,
• inny akt przemocy.

Uogólniając, można powiedzieć, że niebieska karta jest dedykowana dla rodziny, która mierzy się z przemocą (fizyczną, psychiczną szeroko rozumianą agresją).

Procedura przyznania niebieskiej karty

W skład procedury przyznania niebieskiej karty wchodzą cztery etapy postępowania.

Niebieska karta A – rozpoczęcie procedury

Uzupełnienie formularza niebieskiej karty rozpoczyna wszczęcie procedury (niebieska karta A). Uzupełnia go tylko jedna z uprawnionych w tym zakresie osób. Ta, która podejrzewa, że w określonej rodzinie dochodzi do zachowań przemocowych. Może nią być:

• pracownik oświatowy,
• policjant,
• przedstawiciel ochrony zdrowia,
• pracownik socjalny,
• członek gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych.

Uzupełniony dokument w ciągu siedmiu dni zostaje dostarczony do działającego w każdej gminie Zespołu Interdyscyplinarnego. Podczas kolejnych trzech dni przewodniczący tej grupy przekazuje informacje osobom, które ją współtworzą. Później członkowie tego zespołu powołują Grupę Roboczą. Jej struktury współtworzą różnego rodzaju specjaliści (np. psycholog szkolny, kurator sądowy, pracownik socjalny).

Niebieska karta B – informacje dla osoby, która doświadcza przemocy

Na tym etapie osoba, która doświadcza przemocy domowej, otrzymuje niebieską kartę B. Zostały w niej uwzględnione porady prawne oraz praktyczne wskazówki (z zakresu zapobiegania przemocy). Ich wdrożenie zostało założone w aktywowanej procedurze.

Niebieska karta C – przygotowanie indywidualnego planu pomocy

Utworzona wcześniej Grupa Robocza, po zaznajomieniu się z formularzem karty A i omówieniu sytuacji w zespole, w ciągu 7-30 dni od zgłoszenia, zaprasza osobę poszkodowaną na spotkanie. Dochodzi do niego w placówce Zespołu Interdyscyplinarnego albo w innym dogodnym dla ofiary przemocy miejscu.

Podczas tego spotkania zostaje wystawiona niebieska karta C, czyli uzgodniony wspólnie plan wsparcia dla ofiary przemocy domowej. To spersonalizowany plan pomocowy. Uwzględnia on konkretne potrzeby danej osoby. Uzgodniony zakres postępowania musi być w sposób sukcesywny monitorowany (np. przez pracownika socjalnego, kuratora albo dzielnicowego). Gdy zachodzi taka konieczność, może podlegać modyfikacjom.

Niebieska karta D – działania względem sprawcy przemocy

Grupa Robocza wysyła wezwanie na spotkanie także i dla sprawcy niedopuszczalnych zachowań. Cel, jaki mu przyświeca, to przekonanie sprawcy do ich zaprzestania. Informacje na temat przebiegu spotkania zostają odnotowane w niebieskiej karcie D. W trakcie tego spotkania sprawca przemocy zostaje powiadomiony o prawnych konsekwencjach i o pomocy psychologicznej, z której może skorzystać.

Gdy sytuacja jest poważna i dochodzi do kolejnych zgłoszeń o przemocy w danej rodzinie (następne karty A dodawane do całej dokumentacji), wówczas Zespół Interdyscyplinarny może wystąpić do prokuratora o wdrożenie środków zapobiegawczych. Przykładowe w tym zakresie działania to:

• tymczasowy areszt,
• dozór policji albo kuratora rodzinnego,
• zakaz zbliżania się do ofiary,
• nakaz opuszczenia mieszkania/domu przez sprawcę.

W odniesieniu do procedury niebieskiej karty nie obowiązuje określony czas trwania. Do jej zakończenia dochodzi, gdy ustanie przemoc i gdy zostanie wdrożony indywidualny plan pomocowy albo gdy zespół interdyscyplinarny uzna, że nie ma już podstaw, żeby prowadzić dalsze działania.

Cały proces jest poufny, a informacje, jakie zostają wówczas pozyskane, są chronione. Chodzi o to, żeby osobom dotkniętym przemocą zagwarantować bezpieczeństwo i żeby budować zaufanie do instytucji, które udzielają pomocy i potrzebnego w danym momencie wsparcia.

Konsekwencje dla posiadacza niebieskiej karty

Dla osoby, która doświadcza przemocy, wdrożenie procedury niebieskiej karty oznacza głównie możliwość pozyskania całościowego wsparcia i pomocy. Chodzi tu przede wszystkim o:

• bezpłatną pomoc prawną oraz psychologiczną,
• możliwość uzyskania schronienia w specjalnym ośrodku wsparcia,
• pomoc w usamodzielnieniu się (znalezienie pracy, uzyskanie zapomóg).

Założenie niebieskiej karty może stanowić ważny dowód w ewentualnym postępowaniu (cywilnym, karnym) przeciwko sprawcy przemocy.

Warto nadmienić, że cel, jaki przyświeca procedurze niebieskiej karty, nie sprowadza się do ukarania sprawcy. Kluczowe jest przede wszystkim zagwarantowanie bezpieczeństwa osobom, które są ofiarami przemocy. Równie ważne jest zatrzymanie cyklu zachowań przemocowych. Stąd też, poza środkami restrykcyjnymi, procedura przewidziała także przedsięwzięcia, które stawiają sobie za cel doprowadzenie do zmiany zachowań sprawcy przemocy (np. program edukacyjno-korekcyjny, terapia).

Komentarze Niebieska karta – co to, procedura otrzymania, konsekwencje posiadania (0)

      4 + 2 = ?