Przemoc domowa – reaguj, nie bądź obojętny!

Każdy, kto zna przypadki przemocy domowej, powinien powiadomić o tym fakcie odpowiednie służby (np. policję, miejscowy ośrodek pomocy społecznej). W sytuacji, gdy obawia się o swoje bezpieczeństwo, może to uczynić anonimowo. Ważne, żeby reagować i nie pozostawać biernym na czyjeś cierpienie. To nic nie kosztuje, a może uratować czyjeś zdrowie, a nawet i życie.

Co zalicza się do przemocy domowej?

Przemoc domowa ma miejsce wtedy, gdy zostają spełnione następujące cechy:

• intencjonalne działanie (sprawca postępuje w pełni świadomie i w sposób zamierzony),
• to rodzaj relacji, w ramach której jedna ze stron zostaje podporządkowana tej drugiej – sprawca wykorzystuje swoją przewagę psychiczną, fizyczną, społeczną albo ekonomiczną, a wszystko to po to, żeby zdominować swoją ofiarę,
• to relacja, w ramach której sprawca, wdrażając określone działania albo zaprzestając ich, narusza dobra oraz prawa osobiste ofiary,
• sprawca wywołuje szkody w wymiarze psychicznym oraz fizycznym; włącznie z cierpieniem u osoby; dochodzi do niej w rodzinie, w kręgu osób ze sobą spokrewnionych albo pozostających w nieformalnej, bliskiej relacji.

Wyodrębniono cztery podstawowe formy przemocy domowej:

• przemoc psychiczną – sprawca narusza godność osobistą swojej ofiary; ta forma przemocy w rodzinie występuje w wielu różnych wariantach (np. szantaż, upokarzanie, krytykowanie, zastraszanie, śledzenie, nękanie),
• przemoc fizyczną – sprawca narusza nietykalność cielesną innej osoby (np. bije ją, krępuje, ciągnie za włosy itp.),
• przemoc ekonomiczną – sprawca posuwa się do naruszania własności ofiary albo zaczyna ją zaniedbywać w wymiarze ekonomicznym (np. zabieranie pieniędzy, wydzielanie środków na wszystkie wydatki, okradanie, niszczenie czyjejś własności itd.),
• przemoc seksualną – sprawca poprzez groźby albo z użyciem siły zmusza swoją ofiarę do współżycia i innych praktyk o charakterze seksualnym (dochodzi do tego wbrew woli ofiary).

Przemoc domowa – po czym ją poznać?

U osób, które są ofiarami przemocy domowej, można zauważyć wiele związanych z nią następstw. Są to m.in.:

• rozwinięta silna zależność,
• zaniżone poczucie wartości,
• bierność (przekonanie, że nie uda się zmienić własnej sytuacji),
• obniżony nastrój,
• brak siły (mocy sprawczej),
• zaburzenia lękowe,
• problemy ze snem,
• dolegliwości psychosomatyczne,
• siniaki, blizny i inne oznaki fizycznego znęcania się,
• drażliwość,
• depresja,
• obwinianie się za swoją sytuację.

Dzieci także mierzą się z wieloma negatywnymi następstwami przemocy domowej. U nich zazwyczaj uwidaczniają się:

• obrażenia fizyczne (np. zasinienia, oparzenia, zadrapania, urazy narządów wewnętrznych),
• zaburzenia zachowania i zaburzenia emocjonalne (np. problemy z koncentracją i z nauką, fobie, lęki, autoagresywne postępowanie, izolowanie się, opóźnienia w rozwoju intelektualnym i fizycznym, zachowania agresywne, słabo rozwinięte umiejętności społeczne,
• dolegliwości psychosomatyczne (np. jąkanie, zaburzenia łaknienia, bóle brzucha, moczenie nocne, wysypka o nieustalonym pochodzeniu).

Oprócz tego dzieci, które są ofiarami przemocy w rodzinie:

• często są pobudzone i agresywne,
• zazwyczaj rozwiązują konflikty przy użyciu siły,
• nie wierzą we własne możliwości,
• mają zaniżone poczucie własnej wartości,
• są wycofane i mają problemy z wchodzeniem w relacje  i interakcje z rówieśnikami,
• mierzą się z huśtawką nastrojów (w jednej chwili są radosne i zadowolone, a za chwilę wpadają w złość),
• często szukają aprobaty i akceptacji poza domem (są podatne na wpływy ze strony grup ryzyka i na sięganie po różne używki i środki psychoaktywne).

Gdzie zgłosić przemoc domową?

Najszybszy i najłatwiejszy sposób na zgłoszenie przemocy domowej to skontaktowanie się z policją. Można to uczynić osobiście, udając się na najbliższy komisariat albo poprzez zadzwonienie na numer alarmowy 112. Gdy dochodzi do sytuacji, które w sposób realny zagrażają życiu ofiary, policja jest zobligowana do tego, żeby przedsięwziąć natychmiastowe działania.

Można także skontaktować się z ośrodkami pomocy społecznej. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie (PCPR), Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie i Gminny Ośrodek Pomocy Rodzinie zapewniają wsparcie ofiarom przemocy domowej i osobom, które chcą powiadomić o przemocowych zachowaniach z ich otoczenia. Można się z nimi skontaktować osobiście, mailowo albo telefonicznie.

Kolejna z dostępnych w tym wypadku opcji to anonimowe linie wsparcia. One sprawdzają się wtedy, gdy osoba, która chce powiadomić o przemocy domowej, obawia się skutków (konsekwencji) jej bezpośredniego zgłoszenia. Wówczas można skorzystać z tego rodzaju anonimowych linii wsparcia jak Ogólnopolski Telefon Zaufania dla Ofiar Przemocy w Rodzinie „Niebieska Linia” (numer 801 120 002).

Osoby, które są świadkami albo ofiarami przemocy w domu, mogą także skorzystać z bezpłatnej aplikacji mobilnej „Twój Parasol”. To praktyczne, a przy tym i efektywne narzędzie, które umożliwia pozyskanie wsparcia i wszelkich potrzebnych w danej chwili informacji.

Co się dzieje po zgłoszeniu przemocy domowej?

Po skontaktowaniu się z „Niebieską Linią” konsultanci udzielają potrzebnych informacji (na temat dostępnych form wsparcia i pomocy). Ponadto powiadamiają o tym, w jaki sposób można zgłaszać akty przemocy w sposób efektywny oraz bezpieczny.

Po poinformowaniu o przemocy domowej właściwe służby wdrażają działania, które mają na celu ochronę ofiary i pociągnięcie do odpowiedzialności sprawcę. Na samym początku policja udaje się na miejsce zdarzenia. Tam zabezpiecza wszelkie dowody i zaczyna przesłuchiwać świadków. Później sprawca może zostać skierowany do sądu. Tam zapadają dalsze decyzje (sąd może zadecydować o zakazie zbliżania się sprawcy do ofiary i o jego areszcie).

Równocześnie ofiara uzyskuje dostęp do wsparcia o charakterze prawnym, psychologicznym oraz socjalnym. Może do tego dojść w formie terapii indywidualnej, różnego rodzaju grup wsparcia albo pomocy na etapie poszukiwania nowego miejsca zamieszkania, pracy itd.

Ofiary przemocy domowej mogą także skorzystać z prawa do odszkodowania za doznane krzywdy. Z kolei w obliczu zagrożenia życia należy im się natychmiastowa ochrona (np. w postaci wydawanego przez sąd zakazu zbliżania się).

Przemoc domowa – jaka kara dla sprawcy?

Jak wynika z artykułu 207 Kodeksu karnego, każdy, kto znęca się w sposób psychiczny albo fizyczny nad osobą najbliższą albo inną, która pozostaje w przemijającym albo trwałym związku zależności (względem sprawcy), podlega karze pozbawienia wolności (od 3 miesięcy do 5 lat).

Gdy akty przemocy dotyczą osoby, która jest nieporadna (z uwagi na jej stan psychiczny, wiek albo stan fizyczny), trzeba się liczyć z karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat.

Jeśli ponadto sprawca stosuje szczególne okrucieństwo, podlega karze pozbawienia wolności od roku do 10 lat. Z najwyższym wymiarem kary trzeba się liczyć wtedy, gdy sprawca doprowadził pokrzywdzonego/ą do targnięcia się na własne życie. Wówczas kara waha się od 2 do 12 lat pozbawienia wolności.

Jesteś ofiarą przemocy domowej? Poproś o pomoc!

Każdy, kto doświadcza przemocy domowej, powinien jak najszybciej poszukać pomocy. Jeśli nie chce pójść na policję ani zadzwonić na „Niebieską Linię”, może np. porozmawiać o swojej sytuacji z kimś z rodziny albo z przyjacielem. Ważne, żeby wykonać ten pierwszy krok, bo zaraz po nim przyjdzie czas na kolejne. Wsparcie bliskich osób jest wówczas kluczowe, bo dzięki nim ofiara przemocy domowej czuje się pewniej i ma poczucie, że nie jest ze swymi problemami sama.

Przeczytaj też inne nasze artykuły z działu PORADY!

Komentarze Przemoc domowa – reaguj, nie bądź obojętny! (0)

      5 + 2 = ?