Płaca minimalna – ile na rękę? Najniższa krajowa netto
Czym jest minimalna krajowa? Od czego zależy?
Minimalna krajowa, znana również jako płaca minimalna, to najniższe ustalone wynagrodzenie, jakie pracodawca musi wypłacić pracownikom, którzy podlegają zatrudnieniu na podstawie umowy o pracę. W Polsce minimalna krajowa obowiązuje od 1956 roku.
Od czego zależy minimalna krajowa? W jej przypadku kluczową rolę odgrywają dwa czynniki o charakterze ekonomicznym – inflacja oraz wzrost gospodarczy. Inflacja to szacowany wzrost cen na nadchodzący rok. To podstawowy czynnik, który uwzględnia się podczas ustalania wysokości minimalnej krajowej. Inflacja ogranicza siłę nabywczą pieniądza, a to jest równoznaczne z tym, że za identyczną sumę można kupić mniej usług oraz towarów niż uprzednio. Żeby przeciwdziałać spadkowi realnej wartości wynagrodzeń, minimalna krajowa podlega podwyższaniu. Dochodzi do tego zgodnie z szacunkami, które dotyczą inflacji.
Gdy minimalna krajowa jest niższa od 1/2 średniego krajowego wynagrodzenia, do jej korekty wykorzystywany jest wskaźnik 2/3 realnego wzrostu gospodarczego (chodzi tu o wzrost wartości w obrębie wszelkiego rodzaju wytworzonych usług oraz towarów, po odjęciu wpływu ze strony inflacji). W ramach tego rodzaju mechanizmu przyjmuje się, że w sytuacji, gdy płaca minimalna jest na relatywnie niewysokim poziomie, względem średniej krajowej, musi wzrastać szybciej, żeby dogonić pozostałą część rynku pracy.
Jak ustala się wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę?
Ustalenie, jak wysokie będzie minimalne wynagrodzenie za pracę, to niezwykle istotna kwestia. Tego rodzaju procedurę inicjuje Rada Ministrów. To ona 15 czerwca (co roku) jest zobligowana do tego, żeby przedłożyć przed Trójstronną Komisją do Spraw Społeczno-Gospodarczych propozycję dotyczącą wysokości tego rodzaju wynagrodzenia w roku kolejnym. Tę komisję współtworzą reprezentanci rządu, organizacji pracodawców i organizacji związkowych.
Rada Ministrów nie tylko przedkłada propozycję dotyczącą wysokości wynagrodzenia minimalnego w roku następnym, ale musi także przekazać wiele różnych innych informacji, które mogą być ważne na etapie ustalania finalnej kwoty. Jak wynika z artykułu 2 ustawy z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, chodzi tu o tego rodzaju informacje, jak:
- propozycja wysokości wynagrodzenia w roku kolejnym oraz termin zmiany wynagrodzenia,
- wskaźnik cen w roku wcześniejszym i prognoza dotycząca cen na rok kolejny (łącznie z prognozowanym wskaźnikiem przeciętnego wynagrodzenia),
- wydatki gospodarstw domowych w minionym roku,
- dane na temat wskaźnika udziału dochodów z pracy najemnej i przeciętnej liczby osób na utrzymaniu osoby, która pracowała w ten sposób w minionym roku,
- dane na temat wysokości przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń w poprzednim roku (z uwzględnieniem rodzajów prowadzonych działalności),
- dane dotyczące poziomu życia poszczególnych grup społecznych,
- dane na temat uwarunkowań gospodarczych państwa (brane pod uwagę są wówczas: sytuacja budżetu państwa, poziom efektywności pracy, wymogi dotyczące rozwoju gospodarczego i konieczność zachowania wysokiego poziomu zatrudnienia.
Komisja jest zobligowana do tego, żeby zapoznać się z wszystkimi wskazanymi wyżej informacjami do 15 lipca. Na tej podstawie dochodzi do ustalenia wysokości minimalnego wynagrodzenia na rok następny. Kolejny krok to opublikowanie ustaleń w Dzienniku Urzędowym Rzeczpospolitej Polskiej „Monitor Polski”do 15 września.
Zmiany minimalnego wynagrodzenia i minimalnej stawki godzinowej od 1 stycznia 2025 r.
Minimalna stawka godzinowa 2025
Od 1 stycznia 2025 roku minimalna stawka godzinowa to 30,50 zł – tak ustaliła Rada Ministrów 12 września 2024 r., a doszło do tego w ramach rozporządzenia, które dotyczyło wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę i wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2025 roku. Podana kwota to wartość brutto.
Minimalna krajowa 2025 netto
Wysokość minimalnego wynagrodzenia netto („na rękę”) jest uzależniona od wielu różnych czynników (np. składek na ubezpieczenia społeczne, ulg podatkowych). Przy pracy na pełen etat (gdy nie bierze się pod uwagę żadnych ulg) minimalna krajowa w 2025 roku (od 1 stycznia) to 3510,92 zł.
Dwukrotna podwyżka płacy minimalnej – czy w lipcu 2025 r. będzie podwyżka?
Na 2025 rok została zaplanowana tylko jedna podwyżka płacy minimalnej, tym samym 1 lipca następnej podwyżki już nie będzie. W tym roku najniższa krajowa została zwiększona o 366 zł. W 2024 roku (w drugiej połowie tego roku) obowiązywała suma 4300 zł brutto. Co prawda w 2023 i 2024 doszły do skutku podwójne podwyżki płac minimalnych, ale w tym roku będzie inaczej. Z czego to wynika? O wszystkim przesądza prognozowana na dany rok wysokość inflacji. Tylko wtedy, gdy przekracza ona 5%, zostają wprowadzone dwie podwyżki płacy minimalnej (1 stycznia oraz 1 lipca) w danym roku.
Porównanie netto i brutto. Ile otrzymasz „na rękę”?
Najniższa krajowa na umowie o pracę
W 2025 roku najniższa krajowa na umowie o pracę wynosi 4 666 zł brutto, co daje 3510,92 zł netto (na rękę). Dla pracodawcy koszt zatrudnienia pracownika na najniższą krajową to około 5691,59 zł.
Minimalna płaca na umowie zlecenie
Od 1 stycznia 2025 r. minimalna stawka godzinowa dla umów zlecenia to 30,50 zł brutto (23,94 zł netto z dobrowolną składką chorobową i 24,62 zł netto bez dobrowolnej składki chorobowej). Uczniowie i studenci do 26 roku życia, którzy pracują na podstawie umowy zlecenia, otrzymają 30,50 zł netto. To następstwo tego, że ich umowa nie jest opodatkowana ani ozusowana (jeśli ich dochód w ciągu roku nie przekroczy 85 528 zł brutto).
Minimalne wynagrodzenie – ile wynoszą koszty pracodawcy?
Od 1 stycznia 2025 r., gdy zaczęło obowiązywać minimalne wynagrodzenie w wysokości 4666 zł, pracodawca jest zobligowany do tego, żeby ponosić następujące koszty:
- składka rentowa (6,5%) – 303,29 zł,
- składka emerytalna (9,76%) – 455,40 zł,
- składka wypadkowa (1,67%) – 77,92 zł,
- Fundusz Gwarantowanych Świadczeń pracowniczych – 4,67 zł,
- Fundusz Pracy (2,45%) – 114,32 zł,
W sumie składki ZUS kosztują co miesiąc pracodawcę 955,60 zł. Jeśli pracownik zdecyduje się na to, żeby zasilić szeregi PPK, wtedy pracodawca musi również zacząć odprowadzać dodatkową składkę. Jej wysokość to 1,5% wynagrodzenia brutto, czyli 69,99 zł.
Jeśli zatem pracodawca zatrudnia na minimalnej krajowej, jego całkowity koszt (ten związany z zatrudnieniem pracownika – przy uwzględnieniu Pracowniczych Planów Kapitałowych) to 5691,59 zł.
Płaca minimalna w 2026 r. – ile wyniesie? Propozycje
Do połowy czerwca 2025 r. rząd musi zaprezentować partnerom społecznym, którzy reprezentują Radę Dialogu Społecznego, decyzję dotyczącą wysokości płacy minimalnej w 2026 roku. Już teraz wiadomo, że minimalna krajowa nie będzie wówczas wyższa od poziomu 5000 zł brutto. Początkowo Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zasugerowało podwyżkę na poziomie 7,6% (do 5020 zł brutto). Z czasem jednak ta propozycja została skorygowana.
Kiedy Ministerstwo Finansów zaktualizowało wskaźniki makroekonomiczne Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zdecydowało się na dokonanie korekty w zakresie propozycji minimalnego wynagrodzenia. Ta korekta jest równoznaczna z tym że płaca minimalna wyniosłaby w kolejnym roku 4890 zł brutto (to o 130 zł mniej niż początkowo zakładano).
Pierwsza propozycja resortu pracy nie została zbyt dobrze przyjęta przez Ministerstwo Finansów. Resor Andrzeja Domańskiego stoi na stanowisku, że minimalne wynagrodzenie powinno wzrosnąć o wartość szacowanej na kolejny rok inflacji (o 3%). Gdyby tak się stało, minimalna krajowa wyniosłaby 4806 zł brutto.
Ile zatem wyniesie minimalna krajowa w 2026 roku? Zwycięży kompromis albo propozycja wystosowana przez Ministerstwo Finansów. Warto jeszcze nadmienić, że zrzeszone w Radzie organizacje związkowe optowały za płacą minimalną na poziomie 5015 zł. Inaczej to wyglądało w przypadku pracodawców, bo oni raczej się skłaniają ku propozycji Ministerstwa Finansów. Jak faktycznie będzie, okaże się najpóźniej w niedzielę 15 czerwca 2025 r.
Ile wynosi minimalne wynagrodzenie netto przy 3/4 etatu w 2025 roku?
1 stycznia 2025 roku minimalne wynagrodzenie podwyższono z 4300 zł do 4666 zł. Tyle otrzymuje pracownik, który jest zatrudniony na pełen etat. Gdy podlega zatrudnieniu na 3/4 etatu, płaca minimalna brutto to 3499,50 zł. Żeby podać ostateczne (netto) wynagrodzenie, trzeba odjąć od wskazanej sumy składki ZUS i podatek PIT. Po przeprowadzeniu tej operacji okaże się, że na konto pracownika wpłynie wówczas (przy 3/4 etatu) 2715,95 zł (nie uwzględniono tutaj żadnych dodatkowych ulg podatkowych, tj.: ulga dla rodzin 4+, ulga dla młodych, podwyższone koszty autorskie).
Minimalna krajowa a komornik – ile zostanie dłużnikowi?
Kwota, która jest wolna od zajęcia przez komornika, to suma, której nie może on zabrać dłużnikowi, żeby zagwarantować mu minimum środków, które są nieodzowne, żeby być w stanie przeżyć. Z przepisów, które zostały zawarte w Kodeksie postępowania cywilnego, wynika, że ta kwota jest równa aktualnie obowiązującemu wynagrodzeniu za pracę (tzw. minimalna krajowa). To rodzaj zabezpieczenia prawnego, dzięki któremu nawet i na etapie egzekucji komorniczej dłużnik zachowuje podstawowe środki na życie.
Obecnie minimalna krajowa wynosi 4666 zł brutto, co się przekłada na 3510,92 zł netto. To ta kwota stanowi aktualnie granicę, której nawet i komornik nie może w żaden sposób obejść, czy też przekroczyć. Warto jednak nadmienić, że jest pewien wyjątek od zasady, dotyczy ochrony minimalnej krajowej – chodzi tu o egzekucję komorniczą należności alimentacyjnych. Wówczas przepisy są jeszcze surowsze względem dłużnika. To następstwo tego, że prawo przedkłada dobro osób (głównie dzieci), które nabyły uprawnienia do uzyskania alimentów.
Gdy chodzi o długi alimentacyjne, komornik może zająć nawet i minimalną krajową. Wtedy dłużnikowi musi zostawić tylko 40% minimalnego wynagrodzenia (to ok. 1404,36 zł netto). Jedynie w obliczu tego rodzaju zadłużenia zajęcie komornicze może objąć minimalną krajową.
Najniższa krajowa w Polsce i Europie – porównanie
W 2025 roku najwyższy poziom płacy minimalnej został odnotowany w Luksemburgu (2638 euro). Zaraz za nim uplasowały się Irlandia (2282 euro) oraz Holandia (2193 euro). Z kolei najniższa krajowa obowiązuje w krajach takich jak Bułgaria (551 euro), Węgry (707 euro) i Łotwa (740 euro).
Jak w tym zestawieniu wypadła Polska? Nie najgorzej, bo tutaj minimalne wynagrodzenie wyniosło 1091 euro, co przełożyło się na 9. miejsce wśród krajów Unii Europejskiej. Tym samym w 8 państwach UE najniższe wynagrodzenie jest wyższe, ale pamiętać trzeba także i o tym, że nie wszystkie europejskie kraje wprowadziły u siebie ogólnokrajowe minimum. Tego rodzaju polityka nie obowiązuje w Danii, Austrii, Finlandii, Włoszech i Szwecji. Nie jest to bez znaczenia, bo są to jednak kraje od Polski bardziej zamożne. Wyróżnia je także wyższy poziom cen konsumpcyjnych.
Gdy się uwzględni siłę nabywczą płacy minimalnej, czyli to, ile usług oraz towarów można za nią nabyć, Polska zajmuje siódme miejsce wśród państw członkowskich Unii Europejskiej. Aktualnie, jak to wynika z danych przygotowanych przez Eurostat, najniższe wynagrodzenie to w Polsce 1523 euro (z zachowaniem parytetu siły nabywczej). To mniej niż w Hiszpanii i we Francji. W Niemczech, które uplasowały się w tym zestawieniu na miejscu pierwszym, płaca minimalna, przy wzięciu pod uwagę siły nabywczej, wynosi niemal 2000 euro – to o 31% więcej niż w Polsce.
Warto jednak mieć na uwadze także i to, że jeszcze dziesięć lat temu minimalna krajowa w tym kraju była o prawie 90% procent wyższa niż w Polsce. To najlepiej obrazuje, jak hojna dla pracowników była polityka płacy minimalnej w Polsce przez ostatnią dekadę. W tym przedziale czasowym minimalne wynagrodzenie podwyższono u nas aż o 110%. Jeszcze bardziej wzrosło ono jedynie na Litwie, w Chorwacji i w Bułgarii, ale tam punkt wyjścia stanowił o wiele niższy poziom niż u nas.
Najniższa krajowa 2025 – kalkulator
Od stycznia 2025 r. minimalne wynagrodzenie wynosi 4 666 zł brutto. Ustalenie, jaką sumę uzyska się na rękę (netto), nie jest już takie łatwe, bo to wypadkowa wielu czynników. Żeby lepiej to zrozumieć, warto pokazać wyliczenie pensji na dwóch konkretnych przykładach.
Przykład 1
Wyliczenia do sytuacji, gdy pracownik ma powyżej 26 lat, jest zatrudniony na umowie o pracę i nie korzysta z żadnych ulg zwalniających z podatku, ponadto nie przystąpił do Pracowniczych Planów Kapitałowych i korzysta z podstawowych kosztów uzyskania przychodów.
Wynagrodzenie brutto: 4 666,00 zł
Kwota zmniejszająca podatek: 300,00 zł
Składka emerytalna (9,76%): 455,40 zł
Składka rentowa (1,50%): 69,99 zł
Składka chorobowa (2,45%): 114,32 zł
Podstawa składki zdrowotnej: 4 026,29 zł
Składka na ubezpieczenie zdrowotne (9%): 362,37 zł
Koszty uzyskania przychodu: 250,00 zł
Podstawa do obliczenia zaliczki: 3 776,00 zł
Zaliczka na podatek (12%):153,12 zł
Zaliczka do Urzędu Skarbowego: 153,00 zł
Do wypłaty: 3 510,92 zł.
Przykład 2
Przy umowie zleceniu (gdy ZUS jest płacony u tego pracodawcy i nie wprowadzono dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego oraz jest to osoba powyżej 26 roku życia):
Wynagrodzenie netto: 3 370,96 zł
Odliczenia:
Ubezpieczenie emerytalne:
455,40 zł (9.76%),
Ubezpieczenie zdrowotne:
372,65 zł (7.99%),
Zaliczka na podatek:
397,00 zł (8.51%),
Ubezpieczenie chorobowe:
0,00 zł (0.00%),
Ubezpieczenie rentowe
69,99 zł (1.50%).
Zgodnie z oświadczeniem pracownika, można zastosować ulgę podatkową, która może być:
- pojedyncza – 300 zł kwoty wolnej od podatku,
- 1/2 ulgi – 150 zł kwoty wolnej od podatku,
- 1/3 ulgi – 100 zł kwoty wolnej od podatku,
- podwójna – 600 zł kwoty wolnej od podatku,
- brak – kwota wolna nie zostanie zastosowana.
Fundusz Pracy – składka na ten fundusz to 2,45% podstawy wymiaru składki. Ta składka jest ustalana od kwot, które stanowią podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie rentowe i emerytalne, wynoszących w przeliczeniu na okres miesiąca przynajmniej minimalne wynagrodzenie za pracę.
Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP) – to składka, która ma na celu zabezpieczenie pracownika przed utratą wynagrodzenia, w sytuacji, gdyby pracodawca okazał się niewypłacalny. Jej wysokość to 0,1% podstawy wymiaru składki.
Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK) – gdy pracownik przystąpił do PPK, wtedy w trakcie obliczania wynagrodzenia wlicza się wpłaty do PPK.
Zwolnienie z PIT – to zwolnienie z podatku dochodowego. Obejmuje pracowników, którzy:
- mają przynajmniej 4 dzieci,
- nie ukończyli 26 lat,
- mają uprawnienia do pobierania emerytury, ale zadecydowali o rezygnacji z tego świadczenia i nadal są aktywni zawodowo,
- korzystają ze zwolnienia z podatku od przychodów nieprzekraczających 30 000 zł w trakcie roku,
- wrócili do kraju na stałe po minimum 3-letnim pobycie za granicą.
Koszty uzyskania przychodu – koszty, które są ponoszone w celu uzyskania przychodów, zabezpieczenia albo zachowania źródła tych przychodów. Wyróżniamy:
- zwykłe koszty uzyskania przychodu miesięcznie – 250 zł,
- podwyższone koszty uzyskania przychodu miesięcznie – 300 zł.
Pracownik ma prawo do tego, żeby zrezygnować ze stosowania kosztów.
Komentarze Płaca minimalna – ile na rękę? Najniższa krajowa netto (0)
Od 2017 r. najniższa emerytura wyniesie 1000 zł
Płaca minimalna w roku 2011
Płaca minimalna 2013
„(Nie)widzialne koszty przemocy domowej w Polsce”
Będzie ustawa o zawodzie psychologa
