Ustalanie dochodu na członka rodziny w funduszu alimentacyjnym
Ustawa z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. Z 2016 r. poz. 169), dalej cyt. jako u.p.o.u.a., określa nie tylko kryterium dochodowe na członka rodziny uprawniające do przedmiotowych świadczeń, ale dokładnie precyzuje sposób ustalenia dochodu na członka rodziny.
Świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługują, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty 725 zł (art. 9 ust. 2 u.p.o.u.a.). Ustawodawca w art. 15 ust 4 u.p.o.u.a. określił, jakie dokumenty należy dołączyć do wniosku. Z przedmiotowego katalogu niezbędnymi do ustalenia wysokości dochodu na członka rodziny są:
1) zaświadczenia lub oświadczenia dokumentujące wysokość innych dochodów niż dochody podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach określonych w art. 27, art. 30b, art. 30c, art. 30e i art. 30f ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), każdego członka rodziny;
2) oświadczenie o deklarowanych dochodach osiąganych przez osoby podlegające przepisom o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, zawierające informacje o:
a) wysokości dochodu,
b) wysokości należnych składek na ubezpieczenia społeczne,
c) wysokości należnych składek na ubezpieczenie zdrowotne,
d) wysokości i formie opłacanego podatku dochodowego,
e) wysokości dochodu po odliczeniu należnych składek i podatku.
Organ przyznający świadczenia z funduszu alimentacyjnego do ustalenie wysokości dochodu zgodnie z treścią art. 15a ust. 1 u.p.o.u.a. jest obowiązany do samodzielnego uzyskania od organów podatkowych lub ministra właściwego do spraw finansów publicznych, organów emerytalno-rentowych oraz z rejestrów publicznych drogą elektroniczną, za pośrednictwem ministra właściwego do spraw rodziny lub w drodze pisemnej, odpowiednio:
1) informacji o dochodzie podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, na zasadach określonych w art. 27, art. 30b, art. 30c, art. 30e i art. 30f ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, każdego członka rodziny, udzielanych przez naczelnika właściwego urzędu skarbowego, zawierających dane o wysokości:
a) dochodu,
b) składek na ubezpieczenia społeczne odliczonych od dochodu,
c) należnego podatku.
2) informacji o wysokości składek na ubezpieczenie zdrowotne, w tym informacji o wysokości składek od poszczególnych płatników i okresach opłacania przez nich tych składek.
Ponadto do ustalenia dochodu niezbędne jest zaświadczenie właściwego organu gminy, nakaz płatniczy albo oświadczenie o wielkości gospodarstwa rolnego wyrażonego w hektarach przeliczeniowych ogólnej powierzchni w roku kalendarzowym poprzedzającym okres świadczeniowy (§ 2 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Rodziny, pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania, sposobu ustalania dochodu oraz wzorów wniosku, zaświadczeń i oświadczeń o ustalenie prawa do świadczenia z funduszu alimentacyjnego).
W przypadku gdy rodzina uzyskuje dochody z gospodarstwa rolnego oraz uzyskuje pozarolnicze dochody, dochody te sumuje się (art. 9 ust. 11 u.p.o.u.a.). Ustalony dochód z roku kalendarzowego poprzedzającego okres świadczeniowy każdego członka rodziny sumuje się, a następnie dzieli przez liczbę miesięcy, przez który jest uzyskiwany i liczbę członków rodziny. Ustawodawca zawarł w ustawie definicję legalną rodziny tym samym ściśle precyzując, kto jest jej członkiem (art. 2 pkt 12 u.p.o.u.a.), tj. odpowiednio następujących członków rodziny: rodziców osoby uprawnionej, małżonka rodzica osoby uprawnionej, osoby, z którą rodzic osoby uprawnionej wychowuje wspólne dziecko, pozostające na ich utrzymaniu, dzieci w wieku do ukończenia 25. roku życia oraz dziecko, które ukończyło 25. rok życia otrzymujące świadczenia z funduszu alimentacyjnego lub legitymujące się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, jeżeli w związku z tą niepełnosprawnością przysługuje świadczenie pielęgnacyjne lub specjalny zasiłek opiekuńczy, o których mowa w Ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2015 r. poz. 114, z późn. zm.) albo zasiłek dla opiekuna, o którym mowa w Ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów (Dz. U. poz. 567 oraz z 2015 r. poz. 1240 i 1359), a także osobę uprawnioną;
Do rodziny nie zalicza się:
– dziecka pozostającego pod opieką opiekuna prawnego,
– dziecka pozostającego w związku małżeńskim,
– rodzica osoby uprawnionej zobowiązanego tytułem wykonawczym pochodzącym lub zatwierdzonym przez sąd do alimentów na jej rzecz.
Od obliczonego dochodu zgodnie z § 8 ust. 1 rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania, sposobu ustalania dochodu oraz wzorów wniosku, zaświadczeń i oświadczeń o ustalenie prawa do świadczenia z funduszu alimentacyjnego (Dz. U. z 2015r. poz. 2229) odlicza się kwotę alimentów świadczonych na rzecz innych osób na podstawie przekazów lub przelewów pieniężnych dokumentujących wysokość zapłaconych alimentów, jeżeli członkowie rodziny są zobowiązani wyrokiem sądu, ugodą sądową lub ugodą zawartą przed mediatorem do ich płacenia na rzecz osoby spoza rodziny.
W przypadku utraty dochodu przez członka rodziny w roku kalendarzowym poprzedzającym okres świadczeniowy lub po tym roku, ustalając jego dochód, nie uwzględnia się dochodu utraconego (art. 9 ust. 3 u.p.o.u.a.). Wskazana sytuacja będzie miała miejsce w przypadku, gdy wnioskodawca lub członek rodziny w dniu składania wniosku jest osobą bezrobotną, natomiast w roku kalendarzowym poprzedzającym okres świadczeniowy był np. osobą zatrudnioną na podstawie umowy o pracę. Tym samym organ nie uwzględni w dochodzie rodziny udokumentowanego dochodu utraconego. Na co należy zwrócić szczególną uwagę – ustawodawca również zdefiniował dochód utracony w u.p.o.u.a.
Natomiast w przypadku uzyskania dochodu przez członka rodziny w roku kalendarzowym poprzedzającym okres świadczeniowy, ustalając dochód członka rodziny, uzyskany w tym roku dochód dzieli się przez liczbę miesięcy, w których dochód ten był osiągnięty, jeżeli dochód ten jest uzyskiwany w dniu ustalania prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego (art. 9 ust. 4 u.p.o.u.a). Jest to sytuacja, w której wnioskodawca lub członek rodziny w roku kalendarzowym poprzedzającym okres świadczeniowy np. był zatrudniony na postawie umowy o pracę przez niecały rok, a dochód ten jest uzyskiwany w dniu ustalania prawa do świadczeń. W takim wypadku organ ustalając dochód podzieli kwotę dochodu przez liczbę miesięcy, przez które osoba była zatrudniona. I w tym wypadku ustawodawca nakreślił katalog dochodu uzyskanego.
W przypadku uzyskania dochodu po roku kalendarzowym poprzedzającym okres świadczeniowy jego dochód ustala się na podstawie dochodu członka rodziny powiększonego o kwotę uzyskanego dochodu z miesiąca następującego po miesiącu, w którym dochód został osiągnięty, jeżeli dochód ten jest uzyskiwany w dniu ustalania prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego (str. 9 ust. 4a u.p.o.u.a.).
W przypadku ustalania dochodu z gospodarstwa rolnego przyjmuje się, że z 1 ha przeliczeniowego uzyskuje się dochód miesięczny w wysokości 1/12 dochodu ogłaszanego corocznie w drodze obwieszczenia przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie art. 18 Ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (Dz. U. z 2013 r. poz. 1381, z 2014 r. poz. 40 oraz z 2015 r. poz. 1045).
Świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługują, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty 725 zł, tym samym przekroczenie wskazanego kryterium niechybnie wiąże się z odmową przyznania świadczeń z funduszu alimentacyjnego.
