NIK skontrolowała pomoc udzielaną osobom ubogim

NIK w latach 2015-2018 dokonywała kontroli Gmin w zakresie udzielanej pomocy osobom najuboższym. W ocenie NIK, pomimo wielu zmian, ubóstwo jest w dalszym ciągu dominującym powodem wsparcia udzielanego przez ośrodki pomocy społecznej.

W wyniku kontroli zostały sformułowane wnioski skierowane do samorządów:

1. Konieczność dokonywania, w oparciu o przyjęte założenia w strategii rozwiązywania
problemów społecznych, systemowego monitoringu mającego na celu ewaluację skuteczności pomocy kierowanej do osób żyjących w ubóstwie nie rzadziej niż raz na trzy lata.
Ubóstwo jest najczęstszym powodem udzielanego wsparcia z pomocy społecznej. Sukcesywny monitoring realizacji celów strategicznych umożliwi ocenę ich realizacji i adekwatności w stosunku do aktualnych wyzwań oraz pozwoli na weryfikację i optymalizację stosowanych rozwiązań wprowadzonych na rzecz ograniczenia tego zjawiska;

2. Konieczność wykorzystywania w większym stopniu kontraktów socjalnych, jako skutecznie aktywizującego narzędzia wsparcia osób otrzymujących świadczenie z pomocy społecznej, w tym z tytułu ubóstwa.
Stosowanie tego narzędzia ułatwia wzmocnienie aktywności i samodzielności życiowej, zawodowej lub przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu. Kontrakt socjalny jasno określa uprawnienia i zobowiązania stron w ramach wspólnie podejmowanych działań zmierzających do przezwyciężenia trudnej sytuacji życiowej osoby lub rodzin, co w znacznym stopniu zwiększa szanse na skuteczną pomoc.

3. Konieczność wypracowania metod docierania z informacją o możliwości uzyskania wsparcia do osób potrzebujących pomocy.
Problem identyfikacji osób znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej, którym potrzebna jest pomoc społeczna, a które same nie zgłaszają się do ośrodków, jest zadaniem trudnym i wymagającym szczególnego podejścia. Sposobem umożliwienia tym osobom zgłaszania się po pomoc jest docieranie do nich z informacją o możliwości uzyskania wsparcia poprzez różnorodne kanały, jak lokalne media, parafie, czy kontakty sąsiedzkie.

4. Wprowadzenie do ustawy o pomocy społecznej uproszczonej procedury objęcia pomocą osób wymagających wsparcia w formie posiłków.
W ustawie o pomocy społecznej wymienione są rodzaje świadczeń, dla których uzyskania nie jest wymagane wydanie decyzji administracyjnej. Rozszerzenie takiej możliwości o zapewnienie posiłku umożliwiłoby bezzwłoczne i zgodne z procedurą objęcie osoby niezbędnym wsparciem, gdyż obecnie w wielu takich sytuacjach decyzje wydawane są z mocą wsteczną.

5. Wprowadzenie do formularza wywiadu środowiskowego rubryki dotyczącej celu pracy z osobą lub rodziną ubiegającą się o pomoc społeczną (oraz wprowadzenie do formularza aktualizacji wywiadu środowiskowego rubryki „modyfikacja celu pracy z osobą i rodziną”).
Obowiązujący wzór formularza wywiadu środowiskowego nie nakłada wymogu wskazywania celu pracy z osobą lub rodziną, co utrudnia rzetelną ocenę efektywności udzielonych działań pomocowych.

Zapraszamy do lektury całego wystąpienia:
https://www.nik.gov.pl/kontrole/wyniki-kontroli-nik/pobierz,kps~p_19_041_202007081205481594202748~01,typ,kk.pdf