Ustalenie odpłatności za pobyt w DPS – NSA rozwiewa wątpliwości
Jak stanowi art. 59 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1283 z późn. zm.), decyzję o skierowaniu do domu pomocy społecznej i decyzję ustalającą opłatę mieszkańca domu za jego pobyt w domu pomocy społecznej wydaje organ gminy właściwej dla tej osoby w dniu jej kierowania do domu pomocy społecznej. Wskazana problematyka stała się również materią podejmowaną przez NSA.
Wątpliwości jednak niejednokrotnie budzi moment, od którego należy ustalić wskazaną w przepisie odpłatność.
Ustalenie odpłatności – uchwała NSA
Odpowiedzi należy szukać w uchwale siedmiu sędziów NSA z 11 czerwca 2018 r. I OPS 7/17. Jak wynika z jej treści, dokonując wykładni przepisów dotyczących obowiązku ponoszenia opłaty, należy mieć na uwadze, aby przyjęte rozwiązania realizowały podstawową zasadę, zgodnie z którą pobyt w domu pomocy społecznej jest odpłatny, a obowiązek ponoszenia opłaty powstaje od chwili umieszczenia osoby uprawnionej w domu pomocy społecznej. To ustawodawca zdecydował, że powstanie ustawowego obowiązku ponoszenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej zostało połączone z takim zdarzeniem prawnym, jak umieszczenie osoby uprawnionej w domu pomocy społecznej. Tym samym, o ile skonkretyzowanie i zindywidualizowanie tego ustawowego obowiązku pozwoli na ustalenie osoby zobowiązanej do ponoszenia opłaty i wysokości tej opłaty, o tyle samo zobowiązanie istnieje począwszy od dnia powstania tego obowiązku, czyli od dnia umieszczenia osoby uprawnionej w domu pomocy społecznej. Stąd też wydanie decyzji na podstawie art. 59 ust. 1 w związku z art. 61 ust. 1 i ust. 2 u.p.s. w celu ustalenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej może obejmować okres przed wydaniem decyzji, ponieważ decyzja ta konkretyzuje obowiązek powstający z mocy prawa z dniem zaistnienia takiego zdarzenia prawnego, jak umieszczenie osoby uprawnionej w domu pomocy społecznej
Wskazane stanowisko konsekwentnie jest prezentowane w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego – Wyrok NSA z 28.05.2025 r., I OSK 1226/24. Decyzja o ustaleniu opłaty powinna obejmować okres od dnia zaistnienia zdarzenia prawnego w postaci umieszczenia osoby w dps, a jej wydanie może mieć skutek wsteczny. Decydujące znaczenie w tym zakresie ma sytuacja finansowa osoby zobowiązanej, której ustalenie możliwe jest nie tylko na przyszłość ale i z datą wsteczną. W sytuacji, w której dochody uzyskiwane przez podmioty z art. 61 ust. 1 ups pozwalają na ponoszenie opłaty za pobyt w dps, brak jest racjonalnych podstaw do przerzucania na właściwą gminę ciężaru utrzymywania osób umieszczonych w dps – do czasu wydania aktu organu administracji w tym przedmiocie.
Źródło:
https://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/50C7D33729
Komentarze Ustalenie odpłatności za pobyt w DPS – NSA rozwiewa wątpliwości (0)
Opłata za pobyt mieszkańca w domu pomocy społecznej a odmowa podpisania umowy
